Als de coronacrisis ons een zaak leert, dan is het op zijn minst een hele nieuwe woordenschat: lockdown, bubbel, social distancing, mondkapjes, test&trace, crush the curve, etc… Die -vaak Engelstalige- woordenschat vereenvoudigt de communicatie niet.
Het zgn. ‘dashboard’ associeerde men tot voor kort met de kilometerstand, het oliepijl of de resterende benzine van een auto. Ik ben er zeker van dat iedereen ondertussen regelmatig kijkt naar een coronavirus-dashboard. Een zeer nuttig instrument dat bijna in ‘realtime’ de stand van zaken weergeeft.
De afgelopen weken trokken verschillende personen en instanties terecht aan een andere alarmbel! Het lijkt of het coronavirus heel wat andere ziekten in slaap wiegde. De realiteit is natuurlijk anders. Angst maakt zich meester van een groot deel van de bevolking. De afstand tussen patiënt en ziekenhuis is wellicht nooit zo groot geweest. Jammer genoeg worden we vandaag nog steeds geconfronteerd met andere ziekten. Andere ziekten die nu ook riskeren om ‘slachtoffer’ te worden van het coronavirus.
Wat darmkanker betreft is het vrij duidelijk. De cijfers zijn voldoende (of niet?) bekend. Één op 20 personen wordt ooit in zijn leven geconfronteerd met darmkanker. Gelukkig niet allemaal op hetzelfde moment. Zeker niet allemaal tijdens deze coronacrisis. We weten dat er in ‘normale’ omstandigheden in België 23 nieuwe gevallen per dag zijn. We weten dat er normaal ook 10 begrafenissen per dag zijn. We weten ook met 100% zekerheid dat preventie in dit geval geen toverwoord is. Hoe vroeger darmkanker ontdekt, hoe groter de kans op genezing, hoe minder behoefte aan dure geneesmiddelen.
Door de coronacrisis moest het Vlaams Bevolkingsonderzoek worden stopgezet. Gelukkig duurde dit slechts een tweetal maanden. In andere landen ligt het nog steeds stil. In verschillende landen bestaat het zelfs niet. We weten niet hoeveel mensen in Vlaanderen (opnieuw) deelnemen. We weten niet in welke steden of gemeenten de coronacrisis het grootste effect heeft. Die ‘deelname’-cijfers worden pas bekendgemaakt op het einde van het volgend jaar. We hebben dus geen zicht hoe angst in het algemeen en angst om naar het ziekenhuis te gaan de ‘participatiegraad’ beïnvloedt. (in 2018 bedroeg dit 51,5%). Als we op deze cijfers moeten wachten tot eind 2021 laten we ongetwijfeld kansen liggen om ook de ‘darmkanker’-curve naar beneden te krijgen.
Het zou doodjammer -what’s in a word- zijn dat de inspanningen van de afgelopen jaren verloren zouden gaan. Langer wachten om deel te nemen, langer wachten om met klachten naar het ziekenhuis te gaan, langer wachten met een darmonderzoek. Het leidt ongetwijfeld tot meer gevorderde darmkankers en meer sterfgevallen. Het totale kostenplaatje zal opnieuw oplopen. Net die zaken die we dankzij het bevolkingsonderzoek willen vermijden.
Het effect van de eerste golf is reeds duidelijk aangetoond…er werden tot 30% minder darmkankers vastgesteld… en dan zwijgen we over de tweede golf! Dat is echt geen goed nieuws!
Een actueel* ‘darmkanker-dashboard’ mag geen utopie zijn, maar moet ter beschikking kunnen worden gesteld. De diverse overheden beschikken vandaag over informatie die darmkanker een extra halt kan toeroepen. Als de meest recente informatie ‘in real time’ (en niet na meer dan een jaar) wordt vrij gegeven kunnen we proactief optreden, bijsturen en nog meer gerichte campagnes voeren. Het delen van die kennis is ook preventie: samen sterker dan ooit!
In naam van iedereen die betrokken is bij Stop Darmkanker vraag ik dat men op korte termijn werk maakt van zo’n actueel ‘darmkanker-dashboard’. Nothing is impossible!
(Dit geldt ook voor de twee andere bevolkingsonderzoeken, borst- en baarmoederhalskanker)
*Het huidige ‘dashboard’ (zie www.bevolkingsonderzoek.incijfers.be) geeft nu de cijfers van 2018. De cijfers van 2019 worden normaal rond deze periode bekendgemaakt.
Dr. Luc Colemont, Managing Director vzw Stop Darmkanker
