Het is een gewoonte geworden om af en toe ons vingertje te gebruiken. Figuurlijk, maar jammer genoeg ook letterlijk. Het gebaar met de middenvinger omhoog is meer en meer te zien op straat en op TV. En dan jammer genoeg niet om het goede voorbeeld te geven. Vaak wordt er nog een Engelstalig vierletterwoord aan toegevoegd. Op voetbalvelden kost het al snel (terecht) een gele kaart, als het tenminste opgemerkt wordt door de scheidsrechter. Op de speelplaats moet de leraar vaak tussenkomen om jongeren uit elkaar te halen.
U heeft zich wellicht al afgevraagd wat heeft dit nu weer met darmkanker te maken. Wel het kan levensreddend zijn, tenminste als het “instrument” (we hebben het dus wel degelijk over de wijsvinger) op de juiste manier gebuikt wordt. Door de huisarts wanneer hij het zogenaamde “rectale touché” doet (onderzoek met de vinger van het laastste stukje van de endeldarm). Net zoals de prostaat onderzocht wordt kan op hetzelfde moment gevoeld worden of er “iets” zit wat er niet hoort te zitten. Een wat grotere poliep of gezwel kan hierdoor worden gevoeld wanneer het maar 7 à 8 cm van de aars verwijderd is.
Met voldoende glijmiddel en voorzichtig uitgevoerd hoeft dit helemaal niet pijnlijk te zijn. Ok, er zijn leukere dingen in het leven maar boven de 50 jaar moeten we toch maar wat kranig zijn. Als kind naar de tandarts gaan vond ik vroeger veel erger.
Een Duits onderzoek heeft enkele jaren geleden duidelijk aangetoond dat artsen (zowel huisartsen als specialisten) soms mede verantwoordelijk zijn voor het laattijdig vaststellen van (endel)darmkanker. Wat bleek immers ? Slechts een kwart van de patiënten die endeldarmkanker hadden (dus van het allerlaatste stukje van de dikke darm) bleek door de huisarts of de specialist voordien onderzocht te zijn geweest met de vinger. Een CT-scan of coloscopie is vaak gemakkelijker aangevraagd dan het uitvoeren van een “digitaal” -what’s in a name- onderzoek. Er bestaat geen speciale code voor het “rectale touché” zoals dat in medische termen heet. Het kost niets, het hoeft dus ook niet te worden terugbetaald. Maar het wordt wel vaak vergeten, ook door ons… Het kan later echter wel heel wat ellende voorkomen.
De assistenten-in-opleiding die in onze dienst hebben gewerkt weten dat één van onze leuze’s is : “What you don’t look for, you never will find” …. Ofwel, “wat je niet zoekt, ga je ook nooit vinden”. Dat geldt evenzeer voor het rectaal touché. Eigenlijk zijn we in ons dagelijks leven als arts een beetje detective en onderzoeksrechter tegelijkertijd.. Eén van mijn grote leermeesters, Prof. Alexander Hubens, gewezen Diensthoofd van het Stuivenbergziekenhuis en Professor Chirurgie aan de destijds genoemde UIA –Universitaire Instelling Antwerpen- (nu UA) leerde ons : “Er zijn slechts twee redenen om geen rectaal touché uit te voeren, ten eerste : de patiënt heeft geen aars meer, ten tweede, de arts heeft geen vingers meer….”.
Een vrij karikaturale uitspraak, maar de boodschap hebben we nog steeds begrepen, zelfs 30 jaar later.
We leven in een high-tech tijdperk, het kan allemaal niet snel genoeg gaan. Ook de geneeskunde dreigt in de virtuele wereld in de file terecht te komen. Communicatie is noodzakelijk, computers en Internet zijn onvervangbaar geworden. Echt waar ? Het kost allemaal stukken van mensen, maar laten we de “basics” niet uit het oog verliezen.
Misschien toch maar eens bespreken bij je volgend bezoek aan de huisarts….
P.S. In onze videotheek komt er een leuk filmpje over dit onderwerp, typisch Britse humor (het filmpje zal er vanmiddag ter beschikking zijn), en de beeldjes volgen ook…
