Dit weekend zullen vele lezers van De Morgen geschrokken zijn wanneer ze de voorpagina van hun dagblad onder ogen kregen “Dure kankerbehandeling kan niet meer”. Ook opmerkelijk omdat de uitspraak kwam van de Voorzitter van de Vlaamse Liga tegen Kanker, emeritus-Professor Jean-Jacques Cassiman (KUL). Later op de avond hoorden we dat hij in eigen naam sprak, want de ondervoorzitter oncoloog Professor Van Belle (UZ Gent) was het niet eens met dat standpunt. Ruzie in eigen huis ? Ik denk het niet… De reacties in de verschillende media vandaag maakten duidelijk dat Professor Cassiman een gevoelige snaar geraakt heeft….
Ik ben blij dat iemand de moed heeft gehad om dit taboe –de kostprijs van kanker- te doorbreken of tenminste een bredere discussie op gang te brengen. Al jaren eindig ik mijn voordrachten over darmkanker bijna steeds met één of twee dia’s over de kostprijs van dergelijke behandelingen. Weinigen beseffen immers wat een ongelooflijke som geld hieraan telkens besteed moet worden. Enkele jaren geleden hoorde ik in Berlijn op een congres iemand een nieuw begrip introduceren. Al die nieuwe geneesmiddelen hebben namelijk allen hetzelfde neveneffect : “financial toxicity”. De voordracht was in het Engels, maar ik geloof niet dat dit moet vertaald worden….
Een voorbeeldje : met het geld dat je uitgeeft aan 6 maanden chemotherapie voor één patiënt, kan je 750 coloscopies doen… Is de coloscopie goedkoop of is de behandeling duur… Dat laat ik in het midden.. Maar met 100.000 Euro kom je bijna niet meer toe voor één patiënt. En zolang de ziekteverzekering dit allemaal kan en wil terugbetalen, no problem…maar daar is waar het schoentje nijpt. Bijna voor alle vergevorderde kankers wordt er gebruik maakt van dergelijke behandelingen. Of die nieuwe geneesmiddelen nu werkelijk zo duur moeten zijn is op zich al een interessant onderwerp voor discussie. Ingewijden vertelden mij onlangs van niet…. De uiteindelijke “winst” die geboekt wordt – weken of maanden overleving- is moeilijk in te schatten en zal voor iedere persoon anders ervaren worden. Maar weegt dit wel op tegen de hoge kostprijs, zeker in de wat oudere leeftijdsgroep, zoals Prof. Cassiman suggereerde ? Inderdaad moeilijke en “ambetante” discussie zeker in deze crisistijden…maar eens zal ze toch gevoerd moeten worden. Gezondheidswinst : ethiek of economie ?!
Wat jammer genoeg nog steeds te weinig aan bod komt is dat informatie en voorlichting over een welbepaalde ziekte ook kostenbesparend kunnen zijn, zeker wat die dure behandelingen betreft. Hoe vroeger een kanker kan worden opgespoord, hoe minder dergelijke dure behandeling nodig zal zijn. Darmkanker is daar een perfect voorbeeld van. Informatie en voorlichting zijn m.i. de onmisbare voorlopers en basisingrediënten van een geslaagd screeningsproject of bevolkingsonderzoek. Moest 1% van de kostprijs van iedere behandeling naar informatie en voorlichting gaan, het hele plaatje zou er wellicht anders kunnen uit zien.
Als men bv. voor een bevolkingsonderzoek naar darmkanker een grote deelname verwacht – en die is ook noodzakelijk om goede resultaten te bereiken- zal een “verwittigde man of vrouw er twee waard zijn”. Goede informatie en eerlijke voorlichting zullen deelname aan een dergelijk grootschalig project zeker ten goede komen. Dagelijks moet ik vaststellen hoe weinig mensen iets over darmkanker kennen, de tweede belangrijkste oorzaak van kankersterfte. Deze kanker voldoet aan alle screeningscriteria van de WHO. We kunnen alleen maar hopen dat na het geslaagde pilootproject in de Antwerpse regio in 2009 het algemeen bevolkingsonderzoek in Vlaanderen in de nabije toekomst op de rails kan worden gezet en dat er effectief werk van kan worden gemaakt. Als een Canadees onderzoeksteam na een uitgebreide studie in haar besluit letterlijk schrijft “screening naar darmkanker is economisch attractief” dan vraagt men zich soms af waarop we zitten te wachten.
Het zal nipt worden om het Vlaams bevolkingsonderzoek naar darmkanker in 2013 klaar te hebben, laat ons hopen dat het toch lukt. Ondertussen kan je als 50-plusser nu al terecht bij je huisarts, die heeft sedert 1 april van dit jaar de mogelijkheid om éénmaal per jaar een preventieconsult te doen. En wij blijven informatie en voorlichting geven via ons Stop Darmkanker-initiatief. Onze website met sociale media zoals Facebook en Twitter kunnen ook nuttig zijn op dit vlak !
