Ik zat er met spanning op te wachten. Ditmaal geen embargo-toestanden. Geen voorkennis. Als lid van de werkgroep darmkanker van de Vlaamse overheid hield ik begin vorige week de media en mijn mailbox in het oog. Enkel de audio-visuele pers was uitgenodigd op de jaarlijkse persconferentie. Het was ooit anders. Laat het ons maar op corona steken. Safety first, zo weinig mogelijk volk in de zaal.
De resultaten dan. In 2020 deed 48,5% van de Vlamingen mee aan het bevolkingsonderzoek darmkanker. Voor het eerst in de geschiedenis -die geschiedenis begint in oktober 2013- duiken we onder de 50%! Akkoord, 2020 was een heel bijzonder jaar. Het bevolkingsonderzoek werd tijdelijk gestaakt, de reguliere zorg kreeg haar eerste klappen. Angst maakte zich meester van de bevolking. Je zou kunnen zeggen: schade beperkt (in 2019 bedroeg het deelnamepercentage 51,1%). Die lichte daling steken we op corona. Toch opletten met dit excuus.
Onze Noorderburen, even goed getroffen door Corona, hebben daar geen last van. Jaar na jaar presenteren zij resultaten waar ik jaloers op ben. Ook nu scoort Nederland meer dan 70% deelname! De sleutel of het geheim van hun succes vond ik nog niet. Blijven zoeken maar.
Toen Jo Vandeurzen in 2015 de lat voor 2020 op 60% legde, dacht ik dat het haalbaar was. Neen dus. We hangen al jaren rond de 50%. In 2016 zag het er met 54% even uit dat het kon lukken. Niet dus. Ik kan met de huidige 48% echt niet tevreden zijn. Als je tegenstander darmkanker moet je meer ambitie tonen. We moeten méér dan een tand bijsteken. Het Noord-Limburgse Bocholt -met 65% de beste gemeente in Vlaanderen- moet het voorbeeld zijn. Zij bewijzen net als vorig jaar dat het mogelijk is.
Het goede nieuws is dat men beduidend meer darmkankers vindt in een vroegtijdig stadium. Dat juichen we toe. Minder dure behandelingen, meer kans op overleving, minder leed. De incidentie van darmkanker in Vlaanderen ligt nu lager dan voor de start van het bevolkingsonderzoek. De screening doet wat het moet doen: darmkanker een halt toeroepen. Die boodschap gaat onze vzw Stop Darmkanker nog luider verkondigen. Doe.De.Test is geen holle slogan, het werkt! Wie weet veranderen we het geweer van schouder. Ik sluit niets uit.
Wist je dat slechts 1 op de 3 van de jonge mannelijke 50-plussers (50-54) zich laat testen? Het gratis cadeautje van de overheid wordt door de grote meerderheid simpel opzij gelegd. Gemiste kans denk ik dan. Beseffen die 50-plussers dat het ook voor hen een wereld van verschil kan maken. Wel operatie of geen operatie. Wel chemo of geen chemo. Weken thuis of gewoon doorwerken.
De verantwoordelijken van het bevolkingsonderzoek geven openlijk toe dat het beter moet. Dit hoor ik graag. Er is nog heel veel gezondheidswinst te rapen. Niet alleen gezondheidswinst, maar ook enorme besparingen. Miljoenen euro’s die beter kunnen worden benut, als minder dure behandelingen moeten worden terugbetaald. Benieuwd welke concrete stappen men zet. Hopelijk blijft het niet bij werkgroepen. Zij dragen samen met de media een verpletterende verantwoordelijkheid in het ‘Stop Darmkanker’-verhaal. Beseffen ze dat? Laat ons hopen.
