Zijn er dan echt méér darmkankers in Vlaanderen?
Inderdaad, en dit is nog goed nieuws ook. Het klinkt natuurlijk vreemd. Maar de resultaten die vandaag door de Stichting Kankerregister werden bekend gemaakt mag je onder het hoofdstuk “goed nieuws” klasseren. Het is het eerste officiële bewijs dat het Vlaams bevolkingsonderzoek naar darmkanker zijn eerste vruchten heeft afgeworpen. We hadden hiervoor al sterke aanwijzingen, maar nu kan je er niet meer naast kijken. De resultaten hebben betrekking op 2014, het eerste volledige jaar van het bevolkingsonderzoek in Vlaanderen. De Stichting registreert reeds jarenlang heel nauwkeurig alle gevallen van kanker in België. Nooit eerder werd een dergelijke “spectaculaire” toename (21%) van het aantal gevallen van darmkanker in Vlaanderen waargenomen.
Op zich verontrustend? Neen, absoluut niet. Integendeel! Dit is immers haast uitsluitend het gevolg, of beter dankzij het Vlaams bevolkingsonderzoek. Dit werd in oktober 2013 door Minister Jo Vandeurzen in samenwerking met het CvKO (Centrum voor Kankeropsporing) opgestart. Met dergelijk bevolkingsonderzoek wil men darmkanker juist een stap voor zijn. “Geef darmkanker geen kans” is geen holle slogan, maar een bewuste keuze, die duidelijke resultaten oplevert.
Nog meer goed nieuws! Voor het eerst in jaren werd -eindelijk- ook een belangrijke toename van het aantal gevallen in een vroege fase vastgesteld! Perfect datgene wat je hoopt met een screening of bevolkingsonderzoek te bereiken. Vroegtijdige diagnose betekent immers veel grotere kans op genezing en minder noodzaak aan dure behandelingen. Opnieuw een win-win situatie, ook op financieel vlak! Dat zal men in de Wetstraat graag horen … Als we nu het bevolkingsonderzoek nog kunnen uitbreiden naar de 50-55ers –zoals de Europese richtlijnen het voorschrijven- gaan we nog betere cijfers kunnen voorleggen. Nu moet je in Vlaanderen wachten tot je 56 bent alvorens je als man of vrouw wordt uitgenodigd. Niets belet deze mensen om nu reeds via de huisarts, de bedrijfsarts of via de apotheker (zelf-test) hun stoelgang te laten onderzoeken. Er is dus nog een ruime ‘groeimarge’.
Toch twee serieuze bedenkingen: er staat wel degelijk “Vlaams” bevolkingsonderzoek. Wallonië, waar het bevolkingsonderzoek reeds in 2009 werd opgestart, kan dit soort goede resultaten jammer genoeg niet voorleggen. De oorzaak daarvoor is niet ver te zoeken. De deelname aan het bevolkingsonderzoek bereikt daar zelfs geen 10%… Toch wel een schril contrast met Vlaanderen, waar reeds 50 % van de mensen deelneemt. Wat gezegd van ‘wereldkampioen’ Nederland, met een recent gepubliceerde deelname van bijna 73 (!!) %. Laat ons iets meer ambitie tonen. De lat van de 60% deelname moeten we in de volgende jaren ook kunnen overschrijden, hoe vroeger, hoe beter. Ben overigens erg benieuwd naar de nieuwe participatiecijfers (2015) die eind deze maand door Minister Jo Vandeurzen zullen worden bekendgemaakt.
In Wallonië hebben de poliepen jarenlang de kans gehad om rustig te groeien en eventueel te ontaarden in darmkanker. Van een ‘gemiste’ kans gesproken. Men had net zoals in Vlaanderen, ook in Wallonië heel wat leed en heel wat kosten kunnen besparen als méér mensen aan het bevolkingsonderzoek hadden deelgenomen… al jarenlang. Over het hoe en waarom ga ik het hier niet hebben. Daar zijn andere plaatsen voor om dit te bespreken. Ik wil wel graag mijn steentje bijdragen in dergelijke discussie.
Het kan jammer genoeg nog erger… “What about Brussels”. Een vraag die ik regelmatig moet beantwoorden als ik in de Europese Commissie of in het buitenland mag spreken. In Vlaanderen vraagt men af en toe: “Hoe zit het in Brussel?” En dan moet je met schaamrood op de wangen antwoorden: “There is no screening program in Brussels” vrij vertaald…in Brussel is er geen screening. Ik wil hier niet de communautaire toer op gaan, politiek is misschien niet bepaald mijn sterkste punt. Maar is het toch niet godgeklaagd dat we anno 2016 in Brussel nog steeds geen screeningsprogramma hebben? Niet voor de Vlaamse Brusselaar, niet voor de Waalse Brusselaar. Tout court, voor elke Brusselaar… Dat iedereen die hiervoor verantwoordelijk is misschien toch even in de spiegel kijkt en zich de vraag stelt : “Als het echt zo “poepsimpel” is om levens te redden, leed te vermijden en kosten te besparen, waarom doen we dat dan niet?” Net zoals in Vlaanderen…. Laat die werkgroepen nu ook eens actiegroepen worden. Just do it…it’s time to screen!
Dr. Luc Colemont (maagdarmspecialist) Managing Director vzw Stop Darmkanker Volg @LucColemont
